DORPEN OP AMELAND


Op het eiland bevinden zich vier dorpen: HollumNesBuren en Ballum. Daarnaast bevinden zich er de buurtschappen Kooiplaats en Ballumerbocht. Vroeger was er nog een ander dorp, Sier genaamd, maar dat is bij stormen "verdronken" en ligt nu in de zee.

Hollum


Over Hollum
Het dorp Hollum biedt de mogelijkheid om letterlijk de magische geschiedenis van Ameland binnen te lopen. De rijke Amelander historie is in de prachtige straten vol met rijksmomumenten nog springlevend. Een deel van het dorp valt onder een beschermd dorpsgezicht. Hollum is tevens het dorp waar de 55 meter hoge vuurtoren Bornrif staat, die overal op het eiland van verre goed zichtbaar is. 
In Hollum staat het oudste huis van het eiland, deze dateert uit 1516. In Hollum wonen 1100 inwoners en hiermee is Hollum het grootste dorp van Ameland. 

Getande gevelranden
De Amelander welvaart van de 17e en de 18e eeuw wordt goed weerspiegeld in de vele monumentale commandeurswoningen in het dorp. Niet voor niets is het aangezicht van het dorp beschermd dorpsgezicht. De getande randen in de gevels van de schipperswoningen geven aan wat de rang was van de zeevaarder die het huis bewoonde. Hoe meer getande gevelranden hoe hoger de rang. In Hollum staan 53 Rijksmonumenten. 

Nederlands Hervormde Kerk
Een ander opvallend bouwwerk is de Nederlands Hervormde kerk, die in de Tachtigjarige Oorlog door watergeuzen werd vernield en pas in 1678 werd herbouwd. Uit onderzoeken is gebleken dat de oudste bouwsporen uit de 11e eeuw dateren. Op de begraafplaats liggen vele Amelander commandeurs begraven.

Vuurtoren
De vuurtoren is het meest markante bouwwerk van Ameland. 55 meter hoog en met zijn lichtsterkte van 4,5 miljoen kaars één van de sterkste ter wereld. Overal op het eiland voel je de aanwezigheid van dit hoge zeebaken. Niet alleen zijn 's nachts de lichtstralen tot ver buiten het eiland te zien, maar ook bij daglicht is de toren met zijn karakteristieke rood-witte banen vanaf iedere plek op het eiland te herkennen.

Musea
Er zijn twee musea in het dorp, het Sorgdragersmuseum en het Reddingsmuseum. Naast de musea, zie je in de straten van Hollum ook veel historische objecten. Zo staat aan de Molenweg de stellingmolen De Verwachting. Naast het bijzonder cultuurgoed beschikt Hollum ook over voorzieningen zoals een 9 holes golfbaan en het recreatieterrein De Aanleg.


BALLUM

Het fraaie dorp Ballum is met zijn 350 inwoners het kleinste dorp op Ameland. In de 15e eeuw was het o.a. de woonplaats van de Cammingha's, de vroegere vrijheren van Ameland. Nog steeds is Ballum het bestuurlijke centrum van Ameland.

Beschermd dorpsgezicht
Het dorpsgezicht van Ballum is een beschermd dorpsgezicht. In Ballum vindt u nog vele oude woningen met ankerdateringen uit de 18e eeuw. De oude boerderijen in het dorp herinneren aan het agrarisch verleden. In de Nederlands Hervormde Kerk bevindt zich een prachtig kunstwerk: de gebeeldhouwde preekstoel. In de zomermaanden is de kerk te bezichtigen.

Historie
Tot 1829 stond er een echt slot in Ballum, maar in de 'kasteelresidentie' is weinig bewaard gebleven van deze tijd. Alleen de grafsteen, die gebruikt werd voor de afsluiting van de grafkelder van de Cammingha's, is nog bewaard gebleven. Deze dient nu als vloer van het baarhuisje op de begraafplaats te Ballum.

De Camminghastraat, aan beide zijden begroeid met bomen, bepaalt voornamelijk het karakter van het dorp. In het centrum ligt een kleine brink, eveneens omzoomd met bomen. Evenals Nes heeft het een vrijstaande toren.

Vliegveld
Bij het dorp Ballum is een klein vliegveld. In geval van nood vervult dit vliegveld goede diensten. Het vliegveld biedt ook volop toeristische activiteiten. Zo kan er in de zomermaanden een rondvlucht boven Ameland worden gemaakt. Ook parachutespringenen een rondvlucht maken behoren tot de mogelijkheden en u kunt zelfs een uitstapje maken naar Texel of het Duitse waddeneiland Borkum.


NES

Met circa 1200 inwoners is Nes één van de grootste dorpen van het waddeneiland Ameland. In Nes komt al het goede van het Amelander verleden en heden samen. In het dorp zijn zowel een aantal fraaie commandeurswoningen als ook een modern winkel- en uitgaanscentrum.

Restaurants en winkels
Wie van gezellige drukte houdt, is in Nes zeker op zijn plaats. Winkels en restaurants harmoniëren met de prachtige oude huisjes en gebouwen. Door een uitstekend restauratiebeleid heeft Nes haar unieke charme weten te behouden. De oude kern van Nes is gebouwd om de vrijstaande kerktoren uit 1723. Deze toren is niet verbonden met een kerk maar diende als zeebaken.

Rooms-Katholieke Kerk
Een sieraad voor het dorp Nes was de R.K. Kerk, welke onder architectuur van de bekende architect Pierre Cuypers in 1878 werd gebouwd. Helaas is deze kerk op 5 februari 2013 verwoest door brand. Schuin tegenover deze kerk staat een standbeeld van de oud Amelander Kardinaal de Jong.

Korenmolen "Phenix"
De korenmolen "Phenix" welke men aan de noordkant van het dorp vindt, is in 1880 gebouwd. In 1980 is deze molen door de Gemeente Ameland aangekocht. Na de restauratie is in 1982 de korenmolen geopend voor het publiek. De molen maalt weer graan tot meel waarvan de Amelander bakkers het z.g. molenbrood bakken.

Commandeurshuisjes
Eén van de oudste commandeurshuisjes van Nes staat in de Rixt van Doniastraat. Dit huisje dateert uit 1625 en is de moeite waard om te bekijken. Ook Nes heeft een beschermd dorpsgezicht.


Buren

Buren was ooit een dorp van juttende boeren. De gejutte goederen vormden een welkome aanvulling op het karige rantsoen. Tegenwoordig is het jongste dorp van Ameland een dorp met moderne voorzieningen, zoals eigentijdse winkeltjes, gezellige restaurants, cafés en een supermarkt.

Landbouw en Juttersmuseum Swartwoude
Midden in het dorp staat het Landbouw- en Juttersmuseum Swartwoude. In dit museum wordt een beeld gegeven van het bestaan van de Amelander boeren in de negentiende eeuw. De meeste Amelander boeren combineerden het boeren met vissen, jagen en jutten. De expositie in het museum bestaat dan ook uit twee delen: landbouw en jutten. Het landbouwdeel is een levend museum, hier zijn niet alleen oude werktuigen te zien, maar loopt ook levende have rond. In de authentiek ingerichte boerderij komt het boerenleven rond 1900 tot leven.

Het tweede deel is het juttersmuseum. Hier kan men zich verwonderen over zeer uiteenlopende strandvondsten die de eilander jutters door de eeuwen heen vanaf het strand hebben verzameld. 

Rixt van het Oerd
Op het pleintje aan de hoofdweg staat het beeld van Rixt van het Oerd, de legendarische Amelander jutster. Rixt leefde van schipbreuken en hielp het lot een handje door met vuren schepen op de Amelander kust te laten stranden. Natuurlijk kon zo'n misdaad niet ongestraft blijven. Tussen de resten van een gestrand schip trof Rixt het levenloze lichaam van haar zoon aan. Wanneer de wind over 't Oerd jaagt, kun je Rixt tot op de dag van vandaag om de dood van haar zoon horen jammeren.

Kooiplaats met de Nassau-Eendenkooi
Een aantal kilometers ten oosten van Buren ligt de Kooiplaats met de Nassau-eendenkooi. Amalia van Anhalt-Dessau, prinses van Nassau en vrouwe van Ameland, liet deze eendenkooi in 1705 voor haar zoon Willem Friso aanleggen. Tot 1930 was de eendenkooi en het bijbehorende Kooikershuis in bezit van de familie Oranje- Nassau. Tegenwoordig is het geheel in handen van particulieren. In het zomerseizoen is de eendenkooi dagelijks geopend.

Voor meer informatie over bezienswaardigheden en activiteiten op Ameland verwijzen we u naar het VVV Ameland.

www.vvvameland.nl
info@vvvameland.nl